Carfan 2024-2025

Llun: Kitchou Bry

Enillodd casgliad cyntaf Jane Campbell, 'Slowly as Clouds', Wobr Farddoniaeth Goffa Geoff Stevens 2021. Enillodd Jane hefyd Wobr Ysgrifennu Creadigol Celfyddydau Anabledd Cymru 2022. Mae cerddi Jane wedi ymddangos yn Ink Sweat and Tears, Black Bough a The Plumwood Mountain Journal. Mae Jane wedi derbyn gwobr gan Gyngor Celfyddydau Cymru i ddatblygu ei harfer creadigol fel cynhyrchydd ffilmiau barddoniaeth. Ar ôl gweithio fel cynghorydd AIDS yn Llundain drwy gydol y 1980 a’r 90au, ymunodd Jane Campbell â grŵp Ysgrifenwyr Llambed Gillian Clarke yn 2010 ac, yn fwy diweddar, Cylch Joelle Taylor. Mae hi hefyd yn mynychu grŵp ysgrifennu misol. Mae hi’n disgrifio ei hun fel ‘bardd gwrthryfelgar eco-ffeministaidd’.

www.janecampbellpoetry.wixsite.com/mysite
Instagram: jane_campbell_poet
Twitter @maj_ikle

'Mae bod yn un o’r 10 awdur a ddewiswyd ar gyfer cwrs Llenyddiaeth Cymru, Ailddyfeisio’r Prif gymeriad gyda Kaite O’Reilly, yn hwb gwych. Rwy'n gwybod y byddaf yn dysgu cymaint a gobeithio y byddaf yn dod o hyd i ffyrdd o roi llwyfan i gymeriadau â galluoedd ac anableddau amrywiol. Ni allwn fod wedi ffeindio fy ffordd yma heb gefnogaeth Celfyddydau Anabledd Cymru.'

Mae Cathy Piquemal yn wladolyn Ffrengig o Marseille sydd wedi byw yng Nghymru ers 28 mlynedd. Gyda dros 30 mlynedd o brofiad yn y sector diwylliannol—yn cwmpasu celfyddydau gweledol, digwyddiadau cerddorol, a theatr ar raddfa fawr—mae’n gweithio fel cydlynydd prosiect, cynhyrchydd, ac ymgynghorydd hygyrchedd a chynhwysiant. Mae ei phrofiadau gyda niwroamrywiaeth, colli clyw, cyflyrau meddygol cronig, ac amwysedd diwylliannol yn aml wedi ei harwain i gefnogi creadigaethau artistig eraill. Mae hi nawr yn anelu at ganolbwyntio ar ei gwaith creadigol ei hun tra’n parhau i archwilio a chynnwys teithiau’r rhai o’i chwmpas, gan ymchwilio i’r cysyniadau o (ddim) perthyn, ‘hiraeth,’ a ‘cartref’.

'Yn 2014, cyhoeddais stori yn archwilio hunaniaeth a pherthyn, a newidiwyd am byth yn dilyn diagnosis Alzheimers fy mam. Trwy ei rysáit Bouillabaisse, fe wnes i gyfleu fy mhenderfyniad cyfanredol i fagu fy mab ar arfordir Cymru, gan geisio pontio fy ngwreiddiau ym Môr y Canoldir â chartref newydd. Ers hynny, mae profiadau fel Brexit, canser, clyw wedi’i newid, meddyginiaeth ADHD, a thrawsnewidiad fy mab wedi dyfnhau fy nealltwriaeth o deimlo’n ‘gyfagos’ i fywyd a’m chwiliad am lunio dyfodol deinamig dargyfeiriol. Trwy fy ngwaith ysgrifennu, ceisiaf fynegi’r themâu hyn a gwahodd eraill i archwilio ein naratifau a rennir, gan ddod o hyd i gysylltiad a pherthyn yn y gofodau.'

Bardd ac ysgrifwraig anabl yw Regina Beach. Yn wreiddiol o ganol-orllewin America, mae hi bellach yn galw Cymoedd Cymru yn gartref. Hi yw'r bardd preswyl cyntaf yn Amgueddfa Hanes Diwydiannol Rhisga ar gyfer 2024. Mae ei gwaith wedi ymddangos yn Global Poemic, Boldly Mental, The Rail, Haiku by You, Five Minutes, Visual Verse, The Horror Tree, ac Disoriented ymhlith eraill . Hi yw sylfaenydd y cylchgrawn llenyddol Lesions | Art + Words, sy'n cynnwys gwaith pobl sy'n byw gyda chyflyrau iechyd cronig. Mae hi'n hwyluso gweithdai ysgrifennu misol ar gyfer yr elusen MS-UK a hi yw cynhyrchydd y podlediad Living Well with MS. Darllenwch fwy o waith Regina yn reginagbeach.com neu tanysgrifiwch i'w chylchlythyr yn reginagbeach.substack.com.

'Bydd bod mewn carfan gydag artistiaid Byddar ac anabl eraill, sydd wir yn deall yr heriau o fod yn greadigol a dod o hyd i sedd wrth y bwrdd pan nad oes bob amser lawer o gynrychiolaeth neu gefnogaeth ar gael, yn brofiad amhrisiadwy. Hoffwn fod yn sensitif i brofiadau pobl eraill wrth fyfyrio ar fy anabledd fy hun a sut rydw i’n llywio’r byd fel mewnfudwr benywaidd anabl a sut mae’r hunaniaethau hynny’n cydfodoli. Hoffwn ddeall yn well sut i greu cymeriadau anabl tri dimensiwn, sy’n gwneud mwy nag ennyn tosturi neu weithredu fel memento mori i’r darllenydd.'

Mae Tafsila Khan yn ymgynghorydd mynediad dall cofrestredig ac yn wneuthurwr theatr yng Nghymru sydd ag angerdd am straeon go iawn ac yn rhoi llais i'r rhai nad ydyn nhw'n cael eu clywed fel arfer. Mae hi wedi’i hysgogi i greu newid o fewn cymdeithas ac mae hygyrchedd yn greiddiol i’w gwaith er mwyn datblygu ymgysylltiad ehangach â’r celfyddydau. Ar hyn o bryd mae Tafsila yn datblygu ei sgiliau fel dramatwrg ac awdur. Mae hi wedi gweithio’n flaenorol gyda Chanolfan Mileniwm Cymru fel Cydymaith Creadigol ac ar hyn o bryd mae’n gweithio i Taking Flight Theatre Co. fel eu Cydlynydd Mynediad.

'Rwy’n gyffrous iawn ac yn hapus i gael fy newis yn un o garfan Ailddyfeisio’r Prif Gymeriad. Mae’r cyfle hwn wedi dod ar foment hollbwysig yn fy natblygiad fel awdur gan fy mod ar hyn o bryd yn y broses o ysgrifennu fy nrama gyntaf sy’n cynnwys prif gymeriad dall. Edrychaf ymlaen at rannu fy ysgrifennu gyda’r grŵp a datblygu fy sgiliau a gwybodaeth o ysgrifennu gan Kaite O’Reilly.'

Mae Grace O’Brien yn actor-gerddor, awdur a chynhyrchydd Cymraeg-Wyddelig, dosbarth gweithiol, dwyieithog, o Gymoedd De Cymru. Mae ei gwaith actio yn cynnwys Mae Gen Ti Ddreigiau (Taking Flight Theatre), The Snow Queen (Theatr y Sherman), Stella (Sky 1), Doctors (BBC) a’r ddrama drosedd sydd wedi ennill gwobr BAFTA Cymru, 35 Diwrnod (S4C). Cymrodd Grace ran ym Mhrosiect Fresh Ink y Sherman ar gyfer awduron o gefndiroedd economaidd-gymdeithasol is. Mae Grace yn nodi ei bod yn Anabl ac yn Niwrogyfeiriol ac mae'n gyffrous iawn i weithio gyda Llenyddiaeth Cymru a Chelfyddydau Anabledd Cymru. Mae hi hefyd yn Gyfarwyddwr Artistig Purple String Productions Ltd.

'Rwyf mor gyffrous i allu neilltuo amser penodol o’r diwedd i archwilio syniadau ysgrifennu newydd! Mae gen i gymaint o syniadau yn fy mhen, ond rydw i mor ddiolchgar i gael fy newis ar gyfer y cwrs hwn i gael eu rhoi ar bapur gobeithio!'

Mae Kaja Brown yn awdur arobryn, newyddiadurwr ac actifydd croestoriadol sy'n byw yn ne Cymru. Mae Kaja yn archwilio themâu cyfiawnder cymdeithasol, anabledd, iechyd meddwl, bywyd LHDT+ ac amgylcheddaeth yn ei hysgrifennu. Ar hyn o bryd mae hi'n gweithio ar lawysgrif ffantasi sy'n cwmpasu'r elfennau hyn mewn lleoliad Nordig. Hi hefyd yw Golygydd Adolygiadau presennol Poetry Wales. Gallwch ddarganfod mwy am waith Kaja ar ei gwefan: www.kajabrown.com

'Rwyf eisiau ysgrifennu llyfrau sy'n cynrychioli pobl anabl a niwrowahanol yn gywir fel bod darllenwyr yn teimlo eu bod yn cael eu gweld a'u deall. Mae cynrychiolaeth mor bwysig. Doeddwn i ddim yn sylweddoli bod gen i OCD tan oeddwn i'n 25 oherwydd doeddwn i erioed wedi gweld fy math o OCD yn cael ei gynrychioli mewn llenyddiaeth na'r cyfryngau. Efallai petawn i byddwn wedi cael diagnosis yn llawer cynt! Dyna pam dwi eisiau creu cymeriadau fel hyn. Rwy'n gobeithio y bydd y cwrs hwn yn fy helpu i ysgrifennu'r cymeriadau hyn yn awthentig.'

Mae Fiona Maher wedi ysgrifennu ar gyfer cyhoeddiadau mor amrywiol â The Fortean Times a The Spectator, mae hi hefyd wedi ysgrifennu llyfrau ffeithiol a ffuglen fel The Last Changeling, Seaside a The Cuckoo and the Mistletoe. Yn 2022, cyfrannodd Fiona at brosiect GALWAD. Yn egnïol, hunan-gychwynnol, ei phrosiect ysgrifennu nesaf oedd Sherlock Holmes a The Man Who Believed in Fairies, drama yn archwilio rhesymeg yn erbyn ffydd. Ysgrifennodd stori arswyd hefyd ar gyfer y blodeugerdd arswyd 2024, They Whispered, a gyhoeddwyd gan Comma Press. Fel cynhyrchydd/cyfarwyddwr, cododd Fiona arian i fynd â chynhyrchiad Sherlock Holmes a The Man Who Believed in Fairies i wyl ymylol Caeredin yn 2024, lle berfformiodd i gynulleidfaoedd brwdfrydig.

'Rwyf wrth fy modd i gael fy nghynnwys yn y grŵp hwn ac i fod yn gweithio gyda Kaite eto. Ni allai’r amseru fod yn well oherwydd, ar ôl egwyl o ddeng mlynedd, byddaf – ar ôl llawer o geisiadau gan ddarllenwyr – o’r diwedd yn cymryd y stori o’m nofel gyntaf, The Last Changeling, lle mae gan y prif gymeriad gyflwr niwrolegol cymhleth. Rwyf wrth fy modd â’r syniad y byddwn yn archwilio barddoniaeth i gyfoethogi ein rhyddiaith, er fy mod yn nerfus am berfformio fy ngwaith i’r grŵp!'

Ar hyn o bryd mae Amy Grandvoinet yn ymchwilydd PhD mewn seicoddaearyddiaethau llenyddol ym Mhrifysgolion Aberystwyth a Chaerdydd, wedi’i hariannu gan yr AHRC. Fe'i ganed yn Bracknell, astudiodd Hanes yng Ngholeg Prifysgol Llundain, ac yna symudodd rhwng y DU a Ffrainc yn gweithio ar brosiectau tir, gyda sefydliadau mudol, ac i gynghorau lleol cyn symud i ganolbarth Cymru yn 2018. Gellir dod o hyd i'w hysgrifau, ei gweithiau celf, a'i phrosiectau mewn gwahanol fformatau - yn bennaf ar faterion yn ymwneud ag emosiynau ac ymddygiad ac amgylcheddau - trwy fynd i linktr.ee/amy_k_grandvoinet.

'Rwyf wrth fy modd i fod yn rhan o garfan Ailddyfeisio’r Prif gymeriad Llenyddiaeth Cymru / Celfyddydau Anabledd Cymru eleni, dan arweiniad diogel Kaite O’Reilly. Ers amser maith, rydw i wedi bod eisiau datblygu fy ysgrifennu ar ffurf stori fer, ond mae coctel gwenwynig o euogrwydd-gymhleth, dryswch, ofn, a phryder am gyfrinachedd wedi bod yn rhwystredig. Yn ystod ein sesiynau, hoffwn archwilio'r berthynas rhwng mynegiant ar sail geiriau a phrofiadau o PTSD a chlefydau cysylltiedig (sy'n effeithio ar tua deg y cant o boblogaeth Prydain heddiw), tuag at chwalu teimladau dinistriol yn gyfrifol o dan gyfalafiaeth hwyr.'

Mae Leigh Manley yn awdur, bardd, a hwylusydd creadigol, yn wreiddiol o Faesteg. Dechreuodd ei daith ysgrifennu gyda cherddi yn seiliedig ar ei angerdd am chwaraeon yng Nghymru. Yn 2022, roedd ei lythyr caru ôl-bandemig, New Hope Back in Wales, ar restr fer Gwobr Geiriau Creadigol Celfyddydau Anabledd Cymru. Ers hynny, mae ei waith ysgrifennu wedi canolbwyntio ar heriau gydag afiechyd ac adferiad, agweddau tuag at namau anweledig, a dylanwad ei fagwraeth dosbarth gweithiol. Cyhoeddir ei waith gyda Poetry Wales, Ink Sweat & Tears, The Seventh Quarry, Red Poets, Nawr, Black Bough a sawl blodeugerdd. Roedd Leigh yn rhan o raglen datblygu awduron Cynrychioli Cymru Llenyddiaeth Cymru yn 2023-2024. Mae ei gerddi i bobl ifanc wedi cael eu cyhoeddi gyda The Dirigible Balloon a Northern Gravy.

'Fy uchelgais yw mabwysiadu ymagwedd arbrofol at y cyfle cyffrous hwn. Ar un lefel, rwy'n dal i deimlo fy mod yn chwilio am y cynhwysyn arbennig a fydd yn caniatáu i mi fynegi'n ddigonol yr emosiynau cymhleth y gwn fy mod am eu cyfleu trwy fy marddoniaeth, yn enwedig mewn perthynas â'm profiadau o fyw gyda chardiomyopathi. Ar lefel arall, dwi’n cwestiynu o bosib ai barddoniaeth yw’r cyfrwng iawn i bopeth dw i eisiau ei ddweud! Efallai mai genre arall yw'r ateb i'm penbleth creadigol? Y naill ffordd neu'r llall, rwy'n gobeithio y bydd arbrofi, ynghyd â phrofiad ac arbenigedd rhaglen sy'n cael ei harwain gan y dramodydd a'r awdur o fri rhyngwladol, Kaite O'Reilly, yn rhyddhau gwreiddiau'r rhywbeth ffres, unigryw a chymhellol hwnnw rwy'n teimlo fy mod yn ei geisio.'

Steph Roberts yw Golygydd Comisiynydd Cymru ar gyfer Art UK, ac mae’n guradur, awdur ac ymchwilydd llawrydd. Mae ei gwaith yn archwilio’r croestoriadau rhwng y celfyddydau gweledol, ysgrifennu, a thegwch anabledd. Yn Gyn Uwch Guradur Celf Hanesyddol Amgueddfa Cymru, mae hi bellach yn gweithio gydag artistiaid, amgueddfeydd, orielau ac eraill ledled Cymru a thu hwnt i herio ac amharu ar systemau eithrio. Mae ganddi ddiddordeb mewn ysgrifennu ffeithiol greadigol sy’n archwilio naratifau iechyd a salwch, celf ac artistiaid Cymreig, a lleisiau sydd wedi’u hesgeuluso yn hanes celf. Ar hyn o bryd mae Steph yn rhan o garfan Diwylliannau Cynhwysol Clore Leadership 2024, rhaglen datblygiad proffesiynol a arweinir gan bobl anabl a gynlluniwyd ar gyfer arweinwyr diwylliannol sy'n ceisio cymryd camau tuag at newid systemig. www.stephcelf.co.uk

'Roedd datblygu cyflwr cronig yn foment o newid mawr yn fy mywyd. Roedd yn sydyn, yn greulon ac yn swta a’m gosododd ar lwybr hir o adnewyddu ac ailadeiladu, o ailgysylltu â’m corff, ac o ddysgu – dro ar ôl tro – sut i eistedd gyda’r llanast llwyr, ac ôl-effeithiau parhaus y cyfan. Rwy’n chwilfrydig am drosi’r profiad o fyw mewn cyrff sâl ac anabl yn eiriau. Rwy’n chwilfrydig am yr iaith a ddefnyddiwn: pa mor hawdd y mae rhai geiriau’n niweidio, pa mor dda y mae eraill yn ein dal gyda’n gilydd. Ac rwy'n edrych ymlaen at drafod y syniadau hyn a dysgu gan eraill ar y cwrs hwn.'