Dawns 100

Bu’r Cymry ers canrif, yn dawnsio drwy’r ddinas hon,

â’u congas tai teras; swing chwil y rhyfel;

a hokey cokey’r busnesau llaeth.

Aethant yn osgeiddig drwy Baker Street, a Villiers Street,

cyn troedio’u twmpath parhaus

yn Grays Inn Road.

Ac yn oes y trilby a’r hetiau cloche,

hel pres ar ddrws Young Wales oedd mamgu,

pan rwygodd docyn ‘nhadcu, ac yna cyd-stepio oes.

Yn ystod gormes y blitz a’r mwgwd nwy,

llety milwyr fu yma,

ond roedd y ddawns o hyd yn eu rhyddhau.

Ddegawd wedyn, yn y bwlch rhwng Brylcreem a’r bee-hive,

byddai’r merched yn ymfyddino ar y dde,

a’u hewinedd yn goch y ddraig;

a’r dynion yn hel ar y chwith –

cyn symud yn don ar draws y llawr

a sgubo’r rhai fu’n gwenu ar eu sgidiau, i ganol y ddawns;

byddai’r tulle a’r taffeta’n troelli,

a ‘nhad a mam yn eu plith,

nes i’r llawr agor ei geg eto, a’r clwb yn cysgu.

Daeth fy nhro innau wedyn,

rhwng flares, a theis two-tone,

a dysgais fod y ddawns yn fwy na hyfforddi traed;

roedd yma wahanol gyweiriau: – ’steddfodau;

drama; corau; “’as ’e wedi talu for the bara?”

– i gyd yn gymysg ar ein gwefusau.

Ac felly ymlaen, i ‘mhlant, a phlant fy mhlant –

cenhedlaeth newydd o chwerthin,

a rhannu cyfeillach casgenni amgen.

O’r foxtrot i’r twist a’r twerk, mae’r ddawns yn parhau,

yn galeidosgôp patrymau newydd,

a lliwiau’r hen wlad yn dirwyn drwyddi’n dragywydd.

(i ddathlu canmlwyddiant Cymdeithas Cymry Llundain, 21.10.20)