Gwyn fy myd?

(i Paulette Wilson, Anthony Bryan… ac Amelia Gentleman)

Gwyn fy myd, wrth osgoi’r aflwydd,

yn gaeth ac eto ddim,

wrth droedio deng mil o gamau

ar gyrion fy nhre.

A cherddaf yr hen lwybrau â llygaid newydd,

nes ail afael yn iaith tymhorau

a medru cyweirio rhwng sgwrs ara’ ara’

y mynydd pell,

a pharabl sydyn y cloddiau.

Gwyn fy myd,

a dim ond drumkit adennydd colomen

i darfu ar fy heddwch. Dyna ‘mraint…

ond gall newid ar amrantiad.

Achos nid fama ces i ‘ngeni na ‘magu

(er mai fa’ma dwi’n byw

hefo ‘mhlant honedig);

‘sgin i’m prawf ‘mod i’n Gymro;

mai fa’ma dwi ‘di gweithio

bob un o’r deugain mlynedd dwytha.

Ond… ‘sneb yn fy herio

â iaith front fel’na…

Felly, gwyn fy myd.

A diolchaf…

…na cha’i mo nadu

rhag cael ‘y nhrin mewn ysbyty,

er bod ‘yn stamp wedi’i dalu

ers cyn geni’r sawl

sy’n gwarafun imi’r hawl.

Diolchaf

na cha’i mo ‘ni-swyddo,

na ‘nhroi allan o’n nhŷ;

na cha’i mo’n alltudio

i ddinas sydd ddim yn fy nghofio;

na cha’i mo ‘ngharcharu

ar gyrion maes awyr,

gan rai sy’n gwneud celwydd o ‘myd.

Ond…

ond…

gwyn ein byd

pan na allwn gerdded o’r tu arall heibio;

pan fo’r rhod yn troi, yng nghalon pob tre,

a rhodiwn hen lwybrau â llygaid newydd,

cyd-droedio drwy’r trwch,

drwy fwd y gaea,

nes cerdded hafau newydd i’n hiaith,

nes ailgodi yn amgenach,

nes byw mewn lliw,

nid gweld mewn du a gwyn.

Ifor ap Glyn
Bardd Cenedlaethol Cymru

(Diwrnod Windrush, 22.6.20. Comisiynwyd gan Eisteddfod Genedlaethol Cymru fel rhan o gyfres Cerddi AmGen ein Prifeirdd ar gyfer wythnos #SteddfodAmGen 2020)